همه چیز در مورد عفونت قارچی ناخن

عفونت قارچی ناخن، که به آن «اونیکومایکوزیس» نیز گفته می‌شود، نوعی عفونت شایع است که به دلیل رشد قارچ‌ها در زیر یا روی ناخن‌ها ایجاد می‌شود. این عفونت می‌تواند باعث تغییرات ظاهری ناخن‌ها شود، از جمله تغییر رنگ، ضخیم شدن، شکنندگی و در برخی موارد، جدا شدن ناخن از بستر ناخن. عفونت قارچی ناخن معمولاً در محیط‌های مرطوب و تاریک، مانند داخل کفش‌های تنگ یا در استخرها، بیشتر رخ می‌دهد و می‌تواند به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل شود. درک دقیق از علائم، عوامل ایجادکننده و روش‌های درمان و پیشگیری از این عفونت به افراد کمک می‌کند تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کرده و سلامت ناخن‌های خود را حفظ کنند. درمان عفونت‌های قارچی ناخن به‌طور معمول نیاز به صبر و پیگیری مداوم دارد. تمام توصیه‌ها و دستورات پزشک باید به‌دقت رعایت شود تا از بروز عوارض و عود عفونت جلوگیری گردد.

قارچ ناخن چیست؟

قارچ ناخن یک عفونت شایع ناخن است که چنانچه از نامش پیدا است از نوعی قارچ منشا می‌گیرد. مهم‌ترین و بارزترین علامت بروز قارچ ناخن، لکه‌های سفید، زرد، سبز یا متمایل به قهوه‌ای رنگ است که زیر نوک ناخن دست یا پا مشاهده می‌شود. هرچه عفونت ناشی از قارچ، عمیق‌تر شود، تغییر رنگ ناخن واضح‌تر شده، ناخن ضخیم‌تر می‌شود و نوک آن شکننده‌تر خواهد شد. قارچ ناخن ممکن است ابتدا فقط در یک ناخن باشد اما کم‌کم به دیگر ناخن‌ها نیز سرایت کند.

انواع قارچ ناخن

چهار نوع اصلی عفونت قارچ ناخن وجود دارد که هرکدام تفاوت‌هایی با دیگری دارند و عبارت‌اند از:

• اونیکومایکوز زیر زبانی دیستال یا جانبی
• اونیکومیکوز سطحی سفید
• اونیکومایکوز زیرانگوال پروگزیمال
• اونیکومیکوز کاندیدیا

علل عفونت قارچی ناخن

عفونت قارچی ناخن معمولا به‌وسیله ی چندین نوع قارچ ایجاد می‌شود و عوامل مختلفی در به‌وجود آمدن این عفونت نقش دارند. به طور کلی، عواملی که به بروز عفونت‌های قارچی ناخن منجر می‌شوند، شامل موارد زیر است:

قارچ‌های دمی (Dermatophytes)

• این نوع قارچ‌ها معمول‌ترین عامل عفونت‌های ناخن هستند. آنها معمولا در محیط‌های مرطوب و گرم رشد می‌کنند و می‌توانند از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم منتقل شوند.

قارچ‌های مخمری (Yeasts)

• قارچ‌های خانواده Candida یکی از رایج‌ترین انواع مخمرها هستند که می‌توانند عفونت‌های ناخن را ایجاد کنند. این نوع عفونت معمولا در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر شایع است.

قارچ‌های غیر دمی (Non-Dermatophyte Molds)

• این قارچ‌ها کمتر رایج هستند و به ندرت به عنوان عامل عفونت شناخته می‌شوند. انواعی از قارچ‌های غیر دمی مانند Aspergillus و Fusarium می‌توانند در برخی موارد عفونت‌های ناخن را ایجاد کنند.

شرایط محیطی مناسب برای رشد قارچ‌ها شامل موارد زیر است:

• رطوبت: محیط‌های مرطوب مانند حمام‌ها، استخرها و کفش‌های تنگ و غیره می‌توانند به رشد قارچ کمک کنند.
• حرارت: دماهای بالا نیز برای رشد قارچ‌ها مناسب است. بنابراین، نواحی گرم و مرطوب بدن مانند بین انگشتان پا زمینه‌ساز عفونت قارچی است.
• کمبود تهویه: ناخن‌هایی که در محیط‌های کافی تهویه نمی‌شوند، بیشتر در معرض عفونت قرار دارند.

علائم عفونت قارچی ناخن

علائم قارچ ناخن معمولا به سادگی قابل شناسایی هستند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• تغییر رنگ ناخن: ناخن‌ها معمولا به رنگ زرد، قهوه‌ای یا سفید درمی‌آیند.
• ضخیم شدن ناخن: ناخن‌های مبتلا به قارچ معمولاً ضخیم‌تر از حد معمول می‌شوند.
• شکنندگی و ترک خوردگی ناخن: ناخن‌ها ممکن است شکننده و ترک خورده شوند.
• جدا شدن ناخن از بستر ناخن: ناخن‌ها ممکن است از بستر خود جدا شوند و فضایی بین ناخن و پوست زیر آن ایجاد شود.
• بوی ناخوشایند: در برخی موارد، عفونت قارچی می‌تواند باعث ایجاد بوی ناخوشایند شود.
• درد و ناراحتی: در مراحل پیشرفته‌تر، عفونت قارچی ممکن است باعث درد و ناراحتی شود، به خصوص هنگام پوشیدن کفش.

عوامل خطر قارچ ناخن

شرایط زیر خطر ابتلا به قارچ ناخن‌ را افزایش می‌دهد:

• شرایط نامناسب گردش خون
• آسیب به ناخن
• بهداشت ضعیف پا
• پوشیدن کفش‌های تنگ
• افزایش سن
• پا برهنه راه رفتن در مکان‌های عمومی
• سابقه خانوادگی ابتلا به عفونت قارچی
• ضعف سیستم ایمنی
• دیابت
• قرار گرفتن در معرض رطوبت
• بدشکلی پا
• ابتلا به بیماری پوستی مانند پسوریازیس

تشخیص عفونت قارچی ناخن

از مشاهده تغییر رنگ ناخن، قرمزی ناخن‌ها، تورم و ترک خوردگی، ضخیم شدن و انحراف ناخن، احساس درد یا ناراحتی، شکننده شدن ناخن و‌ حتی احساس خارش در پوست اطراف آن ممکن است به ابتلا شدن به قارچ ناخن شک‌ کنید. تشخیص قطعی قارچ ناخن تنها بر اساس ظاهر فیزیکی و سابقه بالینی کمی دشوار است. پزشکان باید قبل از تجویز داروهای ضد قارچ، تشخیص اونیکومیکوز را با آزمایش آزمایشگاهی تأیید کنند. انواع تست‌های آزمایشگاهی زیر می‌توانند تشخیص قارچ ناخن را تایید کنند:

• میکروسکوپ: در بررسی ناخن توسط میکروسکوپ‌های مخصوص، تکه‌ای از ناخن در قطره‌ای از KOH قرار گرفته و برای بررسی وجود قارچ زیر میکروسکوپ قرار داده می‌شود.
• کشت: برای شناسایی ارگانیسم عفونی می‌توان از کشت قارچ استفاده کرد؛ اما در این روش رشد قارچ ممکن است چند هفته طول بکشد.

درمان‌های دارویی عفونت قارچی ناخن

داروهای خوراکی ضدقارچ:

• فلوکونازول: فلوکونازول یک داروی ضدقارچی از گروه تری‌آزول‌ها است که به‌طور عمده برای درمان عفونت‌های قارچی، به ویژه عفونت‌های ناشی از مخمرها مانند کاندیدیا و برخی عفونت‌های قارچی سطحی و عمقی استفاده می‌شود. در دوزهای 150 تا 300 میلی‌گرم در هفته بسته به نوع و شدت عفونت تجویز می‌شود.
• ایتراکونازول: ایتراکونازول نیز از خانواده تری‌آزول‌ها است و برای درمان عفونت‌های قارچی مختلف از جمله عفونت‌های ناخن مؤثر است. در دوزهای 200 میلی‌گرم روزی یک بار یا دوز 100 میلی‌گرم دو بار در روز به مدت 3 تا 12 ماه (بسته به شدت و نوع عفونت) تجویز می‌شود.

داروهای موضعی ضدقارچ:

کرم‌ها و پمادهای ضدقارچ: این محصولات برای درمان عفونت‌های پوستی قارچی و همچنین به‌عنوان درمان مکمل برای عفونت‌های ناخن استفاده می‌شوند. این داروها معمولاً حاوی مواد فعال مانند کلوتریمازول، میکونازول یا تریبینافین هستند که می‌توانند به‌طور موضعی روی ناحیه عفونی اعمال شوند.

نحوه استفاده:

• ناحیه‌ی مبتلا را با آب و صابون شسته و خشک کنید.
• مقدار مناسبی از کرم یا پماد را روی ناحیه عفونی بمالید.
• این عمل را یک یا دوبار در روز به مدت حداقل 2 تا 4 هفته انجام دهید.

لاک‌های ضدقارچ: لاک‌های ضدقارچی به‌خصوص برای عفونت‌های ناخن طراحی شده‌اند و می‌توانند به‌شکل موضعی به ناخن اعمال شوند. انواع مختلفی از لاک‌های ضدقارچی وجود دارد، مانند آنیفینین و ایتراکونازول. این لاک‌ها به درمان عفونت‌های قارچی سطحی ناخن کمک می‌کنند.

نحوه استفاده:

• ناخن را قبل از استفاده از لاک تمیز و خشک کنید. اگر ناخن ضخیم است، می‌توان آن را با سوهان کمی نازک کرد.
• یک لایه نازک از لاک را به‌طور یکنواخت روی ناخن و ناحیه‌های اطراف آن بزنید.
• معمولا این کار باید یک بار در روز انجام شود و هر هفته به مدت حداقل یک ماه یا بیشتر ادامه یابد.

درمان‌های خانگی عفونت قارچی ناخن

در ادامه به بررسی چند راهکار و درمان خانگی قارچ ناخن می‌پردازیم :

روغن درخت چای

• یکی از موثرترین مواد در درمان خانگی قارچ ناخن دست روغن درخت چای است. این ماده خواص ضدباکتریایی و ضد قارچی بسیار بالایی دارد. همچنین این روغن باعث کاهش درد نیز می‌شود. از دیگر مزیت‌های روغن درخت چای می‌توان به رفع بوی نامطبوع ناخن نیز اشاره کرد. روش استفاده از این روغن به این صورت است که باید مقداری پنبه را به این روغن آغشته کنید و آهسته بر روی ناخن بکشید. این کار را روزی یک الی دو مرتبه تکرار کنید.

سرکه

• بهترین درمان خانگی قارچ ناخن سرکه است. سرکه به عنوان یک ماده ضدباکتریایی و ضدقارچی معروف است. این ماده با تنظیم کردن hp به از بین رفتن قارچ و سایر عوامل بیماری زا کمک می‌کند. روش استفاده از سرکه به عنوان درمان خانگی قارچ ناخن شست پا به این صورت است که باید دو پیمانه آب را با یک پیمانه سرکه مخلوط کنید. پس از مخلوط کردن انگشتی که قارچ بر روی آن رشد کرده را درون محلول قرار بدهید. به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه صبر کنید و سپس به خوبی آبکشی و خشک کنید. این کار را روزی ۲ الی ۳ بار تکرار کنید.

جوش شیرین

• یکی از روش‌های درمان خانگی قارچ ناخن پا استفاده از جوش شیرین است. در واقع جوش شیرین جاذب رطوبت است و یکی از مهم‌ترین شرایط لازم برای رشد قارچ را از بین می‌برد. همچنین گفته شده است که جوش شیرین خاصیت ضد قارچی دارد و می‌تواند از رشد بیشتر قارچ‌ها جلوگیری کند. مقداری جوش شیرین را با آب مخلوط کنید و آن را بر روی ناخن‌های خود قرار بدهید. حدود ۱۵ دقیقه صبر کنید و سپس به خوبی آب کشی کنید.

روغن نارگیل

• این روغن می‌تواند در درمان قارچ ناخن نیز موثر باشد. این ماده حاوی مقادیر بالایی از اسیدهای چرب متوسط زنجیر است. این اسیدهای چرب می‌توانند در لایه چربی غشای قارچ نفوذ کنند و باعث از بین بردن ساختار غشا شوند. بدین ترتیب ساختار سلول قارچ دچار مشکل می‌شود و در نهایت قارچ از بین می‌رود. یک پنبه را به مقداری روغن نارگیل آغشته کنید و سپس بر روی ناخن‌های عفونی شده به آرامی بمالید. اجازه بدهید ناخن‌ها این روغن را جذب کنند. این روغن نیازی به شست و شو ندارد. دقت کنید که ناخن‌های سالم را باید بعد از انجام این کار به خوبی تمیز و ضدعفونی کنید. این کار را باید روزی ۲ الی ۳ بار تا اتمام دوران بیماری تکرار کنید.

درمان‌های پزشکی عفونت قارچی ناخن

جراحی ناخن

• در این روش، پزشک با استفاده از ابزارهای خاص، ناخن آسیب‌دیده یا ناحیه عفونی را به‌طور جزئی یا کامل برمی‌دارد. این کار معمولاً در مطب و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. این روش معمولا در مواردی که عفونت شدید باشد و درمان‌های دارویی نتواند موثر باشد، یا وقتی ناخن تغییر شکل شدیدی دارد، انجام می‌شود.

درمان‌های لیزری

• استفاده از لیزر برای نابودی قارچ‌ها و همچنین بهبود عفونت و التهاب می‌تواند در برخی موارد مؤثر باشد.

تزریق مواد ضدقارچی

• در این روش، پزشک ممکن است مواد ضدقارچی را مستقیماً به ناحیه آسیب‌دیده تزریق کند.

پیشگیری از عفونت قارچی ناخن

روش های زیر جهت پیشگیری از عفونت قارچی ناخن توصیه می شود:

• پس از حمام یا دوش گرفتن پوست و ناخن خود را به خوبی خشک کنید.
• جوراب خود را همیشه بشویید تا هرگونه قارچی و عفونت از بین برود و از جوراب‌های ضد عرق استفاده کنید و یا جوراب خود را در طول روز عوض کنید.
• در مکان‌های عمومی مانند حمام، سونا و استخر از دمپایی یا کفش‌های پلاستیکی استفاده کنید.
• کفش خود را هر چند روز یک بار مخصوصا در فصل گرما جایگزین کنید تا رطوبت کفش قبلی کاملا خشک شود.
• اگر مبتلا به دیابت هستید، قند خون خود را کنترل کنید.
• اگر کسی در خانواده مبتلا به عفونت قارچی باشد دیگر اعضای خانواده نباید از وسایل شخصی او استفاده کنند.
• برای کاشت ناخن‌های مصنوعی از محصولات با کیفیت استفاده کنید.
• در صورت وجود حساسیت پوستی در نزدیکی ناخن کاشت شده، از ناخن مصنوعی استفاده نکنید.

مراقبت از ناخن‌ها جهت جلوگیری از عفونت قارچی

برای حفظ سلامت ناخن‌ها و جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های قارچی، رعایت نکات و مراقبت‌های زیر بسیار مهم است:

• ناخن‌ها را به‌طور مرتب با آب و صابون بشویید. از تمیزکننده‌های ملایم استفاده کنید تا از خشکی یا آسیب به ناخن‌ها جلوگیری شود.
• بعد از شستشو، ناخن‌ها و نواحی اطراف آنها را به‌خوبی خشک کنید. رطوبت می‌تواند به رشد قارچ‌ها کمک کند.
• ناخن‌ها را به‌طور منظم کوتاه کنید تا از شکستن یا کنده شدن آنها جلوگیری شود. همچنین، سعی کنید آنها را به شکل مستطیلی کوتاه کنید.
• از محصولات ضدعفونی‌کننده برای پاک‌سازی ابزارهایی مانند قیچی و ناخن‌گیر استفاده کنید. این کار کمک می‌کند تا از انتقال عفونت جلوگیری شود.
• استفاده از محلول‌های ضدعفونی‌کننده قبل از مانیکور یا وقتی که نیاز به تماس با ناخن‌ها دارید، مفید است.
• از کفش‌های تنگ و غیرقابل تنفس پرهیز کنید. کفش‌هایی با تهویه مناسب به جلوگیری از رطوبت در ناحیه پا کمک می‌کنند.
• از جوراب‌های نخی یا ترکیبی که قابلیت جذب رطوبت را دارند استفاده کنید.
• مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی (مانند ویتامین E و بیوتین) برای تقویت ناخن‌ها بسیار مهم است.
• روزانه مقدار کافی آب بنوشید تا بدن و ناخن‌ها مرطوب بمانند.
• هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی از محافظ‌های مناسب برای ناخن‌ها استفاده کنید تا از آسیب جلوگیری شود.
• در مکان‌های عمومی مانند استخرها و حمام‌ها از دمپایی استفاده کنید تا از تماس با سطوح آلوده جلوگیری شود.

هر از چند گاهی ناخن‌ها را بررسی کنید و در صورت مشاهده علائمی مانند تغییر رنگ یا کنده شدن، به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول

آیا قارچ ناخن بیماری خطرناکی است؟

• قارچ ناخن شدید می‌تواند دردناک باشد و ممکن است باعث آسیب دائمی به ناخن‌های شما شود. اگر سیستم ایمنی شما ضعیف باشد یا اگر به بیماری دیابت مبتلا باشید ممکن است قارچ ناخن منجر به عفونت‌های جدی دیگری شود و گسترش بیشتری پیدا کند.

موثرترین درمان برای قارچ ناخن چیست؟

• بهترین درمان برای قارچ ناخن به طور معمول قرص‌های ضد قارچ خوراکی است.

آیا در صورت ابتلا به قارچ ناخن می‌توان از لاک استفاده کرد؟

• اگر از داروهای ضدقارچ موضعی استفاده می‌کنید، نباید لاک بزنید. لاک با به دام انداختن رطوبت در بستر ناخن باعث بدتر شدن عفونت می‌شود.

چه کسانی در معرض ابتلا به قارچ زیر ناخن هستند؟

کسانی که شرایط ذیل را داشته باشند بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به قارچ ناخن دست قرار می‌گیرند. البته، عفونت قارچی می‌تواند از فرد دیگری هم به شما منتقل شود و امکان دارد شما بدون داشتن هیچ شرایط خاصی دچار قارچ ناخن دست بشوید.

• کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
• بیمارانی که گردش خون ضعیفی دارند.
• کسانی که به دیابت مبتلا هستند.
• افرادی که به مراکز کاشت ناخن نامناسب که بهداشت را رعایت نمی‌کنند مراجعه می‌کنند و از ناخن مصنوعی و وسایل غیر بهداشتی برای ناخن استفاده می‌کنند.
• کسانی که در استخرهای عمومی با بهداشت نامناسب شنا می‌کنند امکان دارد دچار قارچ انگشت دست شوند.
• کسانی که در کنار ناخن دست یا پایشان آسیب پوستی یا زخم دارند.
• افرادی که از کفش نامناسب استفاده نمی‌کنند و بهداشت شخصی را در نظر نمی گیرند.

نتیجه‌گیری

در پایان، عفونت قارچی ناخن، با تاثیرات قابل توجهی بر سلامت و زیبایی ناخن‌ها، نیازمند توجه و درمان مناسب است. این عفونت که به دلیل رشد قارچ‌ها در زیر یا روی ناخن‌ها رخ می‌دهد، می‌تواند باعث تغییرات قابل توجهی در ظاهر و عملکرد ناخن‌ها شود. در صورتی که قارچ ناخن درمان نشود باعث آسیب دائمی به ناخن های فرد می شود. با شناسایی به موقع علائم، استفاده از درمان‌های مؤثر دارویی و خانگی و رعایت نکات پیشگیرانه، می‌توان به بهبود وضعیت و جلوگیری از عود مجدد عفونت کمک کرد. اهمیت مراقبت‌های مناسب، از جمله حفظ بهداشت شخصی و پیشگیری از محیط‌های مرطوب، به ویژه در افرادی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، نمی‌تواند نادیده گرفته شود. با دنبال کردن این توصیه‌ها و مشاوره با متخصصین، می‌توان سلامت ناخن‌ها را حفظ کرده و از بروز مشکلات جدی‌تر ناشی از عفونت‌های قارچی جلوگیری کرد.

• انواع بیماری های پوستی مرتبط با ایدز HIV
  تاریخ انتشار : 1401-01-23تاریخ بروز رسانی : 1403-07-10


• نشانه ها و روش های درمان بیماری پوست مرغی یا کراتوزیس پیلاریس
  تاریخ انتشار : 1392-04-26تاریخ بروز رسانی : 1399-10-12


• پینه پوست چیست و چرا بوجود می آید؟
  تاریخ انتشار : 1403-06-29تاریخ بروز رسانی : 1403-07-09


• هیدروسیستوما یکی از ضایعات پوستی اطراف چشم
  تاریخ انتشار : 1392-03-15تاریخ بروز رسانی : 1403-06-12


• انواع کیست چرکی صورت
  تاریخ انتشار : 1400-12-28تاریخ بروز رسانی : 1401-01-05